
DHBT-2 Tefsir: Vahiy Ders Notları
DHBT (Din Hizmetleri Alan Bilgisi Testi), özellikle imam-hatipler ve din görevlileri için son derece önemli bir sınavdır. Bu sınavın DHBT-2 bölümü ise alan bilgisini ölçer ve tefsir gibi temel İslami ilimlerle ilgili derinlemesine bilgi gerektirir. Bu yazıda, vahiy konusunu tefsir perspektifiyle ele alacak ve ÖSYM DHBT formatına uygun notlar sunacağız.
Vahiy Nedir?
Vahiy, sözlükte fısıltı, gizli konuşma, içe doğma gibi anlamlara gelir. Dini anlamda ise Allah’ın peygamberlerine mesajlarını iletme biçimidir. Bu iletim, bazen bir elçi melek aracılığıyla, bazen de doğrudan kalbe ilham şeklinde gerçekleşebilir. Vahiy, Kur’an-ı Kerim’in tefsiri açısından da temel bir konudur. Çünkü bir ayetin indiriliş sebebi ve bağlamı, ancak vahyin mahiyeti anlaşıldığında doğru yorumlanabilir.
Vahyin Geliş Biçimleri
A. Vasıtalı Vahiy
-
Cebrâil gibi bir melek aracılığıyla
-
Bir ses vasıtasıyla iletilmesi
B. Vasıtasız Vahiy
-
Gerçekleşen sadık rüyalar
-
Kalbe doğan nebevî ilham
-
Perde arkasından doğrudan hitap
Vahyin Yazıldığı Araçlar
Vahyin kayda geçirilmesi için dönemin imkanları dahilinde birçok malzeme kullanılmıştır. İşte bunlar:
-
Deve kürek ve kaburga kemikleri (Azm)
-
Deri parçaları, tabaklanarak yazıya uygun hale getirilmiş (Edîm)
-
Düz yaprak taşlar (Lihâf)
-
Hurma dallarının yazı yazmaya uygun bölümleri (Asib)
-
Seramik kırıkları (Hazef)
-
Ahşap levhalar (Kateb)
-
Parşömen (Rakk)
-
Papirüs yaprakları
Bu materyaller, Kur’an’ın derlenmesi sürecinde kullanılmış ve günümüze kadar gelen sağlam bir yazılı kültür oluşturmuştur. Bu detaylar, DHBT-2 sınavında sıkça sorulan bilgi düzeyindedir.
Vahiy Katipleri
Mekke döneminde: Abdullah bin Sa’d bin Ebi Sarh
Medine döneminde: Ubey bin Ka’b, Zeyd bin Sâbit
Bu kişiler, vahyin güvenle yazılmasını sağlayan en önemli isimlerdir. Tefsir ilmi açısından onların güvenilirliği, Kur’an’ın sahihliğini koruması adına hayati önem taşır.
Vahiy Anında Peygamberimizde Gözlemlenen Haller
-
Alnından yoğun ter boşalması
-
Büyük bir ağırlığın hissedilmesi
-
Yakınında farklı seslerin duyulması
-
Sırtüstü yatması, yüzünün kızarması ve üzerinin örtülmesini istemesi
-
Derin uyku hali ve vücudunun katılaşması
Bu fizyolojik ve psikolojik durumlar, vahiy anının sıradan bir olay olmadığını, ilahi bir iletişim olduğunu göstermektedir.
Vahiy ile İlham Arasındaki Temel Farklılıklar
-
Vahiy, doğrudan Allah’tan gelen ve peygambere özel bir iletişimdir.
-
İlham ise genellikle salih kullara da gelebilen manevi bir yönlendirmedir.
Bu ayrımı bilmek, ÖSYM DHBT sınavında doğru yanıtlar vermek açısından kritiktir.
Sonuç olarak, DHBT-2 sınavına hazırlanan adayların, tefsir ve vahiy konularını detaylıca öğrenmeleri gerekmektedir. Bu yazıda yer alan bilgiler, hem sınav başarınız hem de ilmî gelişiminiz açısından temel kaynak niteliğindedir. Unutmayın, DHBT sınavı sadece bir test değil, dini hizmetin sorumluluğunu taşıyan bireylerin ilimle donanmış olması gereken bir platformdur.
SİZE ÖZEL TEKLİFİMİZ?

2026 DHBT Online (Canlı) Genel Tekrar ve Soru Çözüm Kampı
- 31 Aralık 2025 (Son Başvuru)
- Canlı Ders
- DHBT