
DHBT-2 İslam Hukuku: Miras Hukuku Ders Notları
DHBT 2 sınavına hazırlanan adaylar için en önemli konulardan biri şüphesiz ki İslam Hukukunun alt başlığı olan Miras Hukuku (Ferâiz) konusudur. Bu yazımızda DHBT-2 İslam Hukuku Miras Hukuku alanına dair temel bilgileri özetliyor ve ÖSYM'nin soru hazırlarken odaklandığı başlıklara dikkat çekiyoruz.
Miras Hukuku (Ferâiz)
Bir kişinin vefatıyla birlikte İslâm miras hukuku çerçevesinde sırasıyla şu işlemler gerçekleştirilir:
-
Cenazenin masrafları, terekeden karşılanır.
-
Varsa borçları ödenir.
-
Geçerli vasiyetleri yerine getirilir.
-
Kalan mal mirasçılar arasında taksim edilir.
Bu aşamalar, İslam Hukukunun adaleti ve dengeyi esas alan yapısını yansıtmaktadır. DHBT-2 sınavı kapsamında bu sıralamaya ilişkin sorular sıkça karşımıza çıkmaktadır.
Mirasçılar
1. Ashâb-ı Ferâiz (Hisse Sahipleri):
Kur’an ve Sünnet ile payları belirlenmiş mirasçılardır. Bunlar:
Koca, eş (kadın), baba, anne, dede, kız, oğlun kızı, ana-baba bir kız kardeş, baba bir kız kardeş, sadece anne bir kardeşler ve nine gibi yakın akrabalardır.
(Nisa Suresi’nde belirtilen 11 grup içinde değerlendirilirler.)
2. Asabe (Artık Hisse Sahipleri):
Erkek soyundan gelen ve araya kadın girmeyen baba tarafından akrabalardır.
Asabe tek başına varsa mirasın tamamını alır.
Ashâb-ı ferâizle birlikte bulunuyorsa, onların payından arta kalan kısmı alır.
Asabeler üç gruba ayrılır:
-
Nesebî Asabeler (Kan Bağı ile):
-
Bizzat Asabe (binefsihî): Oğul, baba, kardeş, amca
-
Başkasıyla Asabe (bigayrihî): Erkekle birlikte bulunan kız çocukları
-
Diğeriyle Asabe (maa’l-gayr): Kız kardeşler (erkek kardeşle birlikte bulununca)
-
-
Sebebî Asabeler (Sebep Bağı ile):
-
Azat edilen köle ve onu azat eden kişi arasında oluşan vela bağı üzerinden olur.
-
3. Zevî’l-Erhâm (Uzak Akrabalar):
Ashâb-ı ferâiz ve asabe bulunmadığında, miras zevî’l-erhâm denilen uzak akrabalara kalır. Bunlar, teyze, hala, dayı gibi doğrudan mirasçı sayılmayan ancak yakınlığı bulunan akrabalardır.
DHBT 2 Sınavı İçin Tavsiyeler
DHBT-2 sınavına hazırlık sürecinde, İslam Hukuku konuları içinde Miras Hukuku oldukça detaylı ve dikkat gerektiren bir alandır. Sorular genellikle kimin hangi durumda ne kadar pay alacağına dair olur. Bu nedenle ashâb-ı ferâiz, asabe ve zevî’l-erhâm gibi kavramları iyi öğrenmek gerekir. Ayrıca Kur’an’da geçen miras ayetlerine (özellikle Nisa Suresi) göz atmak da sınav başarınızı artırır.
Son olarak, tüm dhbt ders notları içerisinde bu konuya özel bir yer ayırmalı ve bol soru çözümü ile pekiştirme yapılmalıdır. ÖSYM DHBT tarzına uygun sorularla pratik yapmak sınavda size büyük avantaj sağlar.
SİZE ÖZEL TEKLİFİMİZ?

2026 DHBT Online (Canlı) Genel Tekrar ve Soru Çözüm Kampı
- 31 Aralık 2025 (Son Başvuru)
- Canlı Ders
- DHBT